Kerk in aanbouw en oponthoud

13 december:

We rijden Podgorica binnen, de hoofdstad van Montenegro. Weer kent Truus de weg niet en daarom rijden we wat rond, de borden richting centrum volgend. Soms worden we tegengehouden door een bord ‘verboden voor vrachtwagens’, de andere keer missen we blijkbaar een bord want dan rijden we de stad al bijna weer uit. Maar dan is er toch weer een plekje voor onze Bigfoot, vlak bij een grote markt en vlak bij een kerk. Of dit het centrum is weten we niet, maar er is in ieder geval wat te zien en daar gaat het ons om.
“De werkzaamheden bij deze kerk zijn ook gestopt”, zegt Henk. Het terrein is afgezet en binnen de hekken is het een grote bouwplaats, maar we zien geen beweging. “Zeker ook last van de crisis”, vermoed ik. Het is niet duidelijk of de kerk in aanbouw is of dat ze hem restaureren.
We gaan naar de markt. Dat vind ik altijd weer leuk om te zien en het fruit is op, dus reden genoeg om de overdekte hallen binnen te gaan. Bij een overdekte hal moet je je voorstellen dat er allemaal containers en kramen staan, die onderling verbonden zijn door golfplaten, zeil en planken. Het regent momenteel en overal lekt het water tussendoor. Op diverse plaatsen zie je hoe men creatief, met plastic zakken en zelfs met een paraplu, de handel probeert droog te houden. Er zijn weinig klanten op de markt. Als wij onze neus laten zien, begint iedereen zijn koopwaar aan te prijzen: mooie kolen, prima worteltjes en prachtige rapen. Helaas, ik heb alleen sinaasappels nodig maar voel me bijna schuldig als ik de smekende ogen van de mensen zie. Je voelt de armoe van de bevolking en je zou willen dat je voor een weeshuis moest inslaan.
Na de markt lopen we terug richting Bigfoot om de tas met spullen weg te zetten. We besluiten dan om toch nog even richting kerk te lopen en te kijken of we naar binnen kunnen. Dat kon een paar dagen geleden ook bij de kerk voor Moeder Theresa. We worden ditmaal aangenaam verrast! We zien een schitterende kerk in aanbouw, waar blijkbaar toch nog druk wordt gewerkt. Binnen zien we prachtige schilderingen op muren en plafonds, bijzondere afbeeldingen in schitterend warme kleuren. De vloer wordt gelegd met mozaïek in marmer. Een aantal delen van de vloer zijn al klaar, zien we. Het is pas gelegd, want het is afgezet met rood-wit lint.
Als we buiten verder kijken, spreken we iemand aan. De man spreekt helaas geen Duits of Engels, maar hij toont ons zijn werkplaats waar hij bezig is om van marmer een graftombe en een kruis te maken. Het is allemaal handwerk en alles wordt hier ter plekke vanaf tekening vervaardigd. Een stuk verder staan in een andere werkplaats twee mannen met slijptollen ornamenten te maken. In het kleine kerkje dat naast het bouwterrein ligt, treffen we iemand die souvenirs verkoopt en gelukkig kunnen we met deze man communiceren in het Engels. Van hem horen we dat de bouw van deze kerk is gestart in 1993 en dat ze hopen over een jaar of twee klaar te zijn.
“Maar het zullen er wel vijf worden, vanwege de crisis”, verzucht hij. We zijn onder de indruk. Vooral van het feit dat het geloof hier zo sterk leeft. Wanneer we nog wat rondkijken, zingt hij samen met een vrouw wat liederen uit een boek. Heel sereen, heel ingetogen en niet om ons te plezieren. Nee, gewoon als gebed, op dat moment. We houden onze adem in en sluipen op een gegeven moment toch naar buiten. Eenmaal buiten moet ik even diep zuchten.

14 december: Mostar, Bosnië en Herzegowina

We komen in de middag in Mostar aan. In de oorlog is hier flink gevochten. We zien het al als we de stad inrijden en aan weerszijden van de straat een enorm groot en langgerekt kerkhof zien, met duizenden graven. Dat is een bizar gezicht. Henk had ooit wat over deze plaats gelezen en wilde de stad graag bekijken.
Als we door Truus in de steek worden gelaten als we richting centrum willen, rijdt er een auto voor ons. De bestuurder stapt uit als we bij een stoplicht staan en hij vraagt of we een parkeerplaats zoeken. Hij gebaart ons hem te volgen en dan brengt hij ons regelrecht naar een prima plek in het oude centrum van Mostar. Ik ben verbaasd. “Heb je een bordje ‘Help, ik zoek een parkeerplaats’ op de auto?” vraag ik Henk.
Het centrum van Mostar stamt nog uit de middeleeuwen. Helaas is er veel verwoest in de afgelopen oorlog en veel gebouwen vertonen nog de kogelgaten en vernielingen van die tijd. Het is raar om hier naar te kijken. Het is nog zo recent, deze oorlog. Andere gebouwen zijn opgeknapt, en ook de beroemde brug, Stari Most, is toen vernield maar weer herbouwd naar het oude model van 1566. We zien een plakkaat met de mededeling dat dit oude stadsdeel in 2005 door de Unesco tot Werelderfgoed is uitgeroepen.
Gelukkig zijn er veel mensen die Duits of Engels spreken. We kunnen dus wat converseren, we krijgen hier en daar wat informatie en we worden een restaurantje binnen gelokt. We slapen op onze parkeerplaats midden in de stad en de volgende morgen wandelen we nog wat rond. Als we dan koffie drinken hebben we een uiterst interessant gesprek met een man die prima Duits spreekt en ons graag van alles vertelt. Over de tijd voor de oorlog en over de tijd erna. En wat dat met de mensen en het land heeft gedaan. Met ons doet het ook wat, dat is zeker.

15 december: Oponthoud

Na dit leuke gesprek rijden Mostar uit, richting Banja Luka. Als we zo’n 60 kilometer onderweg zijn, is de weg opeens afgesloten. Er staat een versperring en graafmachines zijn bezig de berg af te graven. Het is twee uur ’s middags. Om vijf uur gaat de weg weer open. We kunnen terug en een andere weg nemen, maar dat is een enorme omweg. We kunnen ook wachten, maar dan is het donker als we verder kunnen. Henk gaat op onderzoek uit. Hij ziet een prima plek voor de nacht, een eindje voorbij de wegversperring. “Als de weg open is, kunnen we daar de nacht doorbrengen”, zegt hij me. Dan ga ik maar mijn verhaal typen, en we kunnen eventueel ook een potje kaarten.
“Ach, en ik heb ook nog een DVD gekocht van de geschiedenis van Mostar”, zegt Henk. We komen de tijd wel door. Vandaag is blijkbaar een rustdag.