Kennismaking met Turkije

19 November 2011. We zijn in Turkije. Vanmorgen gingen we de grens over. De zon schijnt, de wegen zijn ruim en er is vrijwel geen verkeer. “Het lijkt wel een autoloze zondag”, zeg ik. “Dat zal in Istanbul wel anders zijn”, vermoedt Henk.
Vandaag eerst maar eens een stop in Silivri, zo’n 40 km vóór Istanbul. We hebben besloten om in Istanbul een hotel te nemen, mits daar een parkeerplaats is voor onze Bigfoot. Als dat zo is, dan kunnen we met een bus het centrum in. Dat is toch wat handiger dan met zo’n groot voertuig door een wereldstad van 17 miljoen inwoners manoeuvreren. De reisgids die ik heb gekocht geeft een aantal adressen van hotels, waaronder het Nomade hotel. Morgen maar eens bellen of ze een kamer hebben , vandaag gaan we Silivri bekijken.

Silivri is een stadje aan de Egeïsche zee. Ik vermoed dat het in het hoogseizoen erg toeristisch is, gezien het groot aantal eetgelegenheden, maar nu is het er rustig. We parkeren de Bigfoot aan de rand van het voetgangerscentrum, op een parkeerplaats van een restaurant. Daar worden we opgewacht door de parkeerwachter, die galant de deur van de Bigfoot voor me openmaakt en ons vriendelijk maar resoluut naar de ingang van het restaurant begeleidt. Tja, zo gaat dat natuurlijk als je bij een sjiek restaurant parkeert. Het is helemaal niet onze bedoeling om te gaan eten, maar we hebben wel zin in een kop koffie en dus laten we ons naar binnen dirigeren.
“We moeten zo direct wel geld wisselen hoor”, zegt Henk, “we hebben nog net genoeg voor koffie, maar meer ook niet.”
De ober van het restaurant leidt ons naar een tafeltje.
“We want to change money”, zegt Henk. De ober knikt begrijpend en brengt de menukaart.
“No, change money”, zegt Henk en de ober opent de menukaart: “Yes, menu”.
“No, change money”, zegt Henk weer en maakt zijn beurs open: hij laat een briefje van 50 euro zien en zegt: “Euro, Turkish Lira.”
“Yes, Euro, oké”, zegt de ober. Zijn Engels is erg slecht. We laten het dus maar voor wat het is en bestellen twee koffie.
Wanneer we willen afrekenen zwaai ik naar een andere ober.
“I want to pay”, zeg ik hem. De ober, een jonge knul, loopt terug naar de bar en vraagt iets aan de ober die ons bij binnenkomst naar ons tafeltje heeft gebracht. Dan komt hij bij ons terug en zegt: “No money.”
“No money?” Henk en ik kijken elkaar verbaasd aan.
“No money!” bevestigt de ober. “No English, no money.”
We begrijpen het goed, we hoeven niets te betalen.
Lachend verlaten we het restaurant. Wat een geweldige kennismaking met Turkije.

We verplaatsen de auto naar een grote parkeerplaats verderop. We hebben uitzicht op zee en het is er vrij rustig. We besluiten hier de nacht door te brengen. Het is altijd goed om voor donker je bivak op te slaan, weten we uit ervaring. Dan gaan we er op uit, de lokale kroegen bekijken.
Die nacht worden we om half 2 wakker van luide muziek en vrolijke stemmen. “Er is een feestje”, constateert Henk als hij uit het raam gluurt. Ik zie vrij veel mensen op de parkeerplaats, er wordt door enkele mannen gedanst op muziek die uit een autoradio schalt en zo te zien hebben ze veel plezier. Dat gaat voorlopig nog wel even zo door, denken we, en we besluiten om ons heil toch maar verderop te zoeken. Henk trekt zijn broek aan, kruipt door het luik de cabine in en start de motor. Dit is de eerste keer dat we op een dergelijke manier midden in de nacht vertrekken. En dan niet omdat we ons bedreigd voelen, maar omdat onze nachtrust wordt bedreigd. Wat een kennismaking met Turkije!


Het is zondag 20 november. We zijn op tijd wakker en om half 9 zijn we klaar voor vertrek. We gaan naar Istanbul en het lijkt ons een goed plan om met een vrachtwagen in een miljoenenstad op zondagmorgen een hotel te zoeken. Al snel zen we de immense voorsteden met al zijn flatgebouwen, bedrijven en bedrijvigheid voor ons opdoemen. We rijden over brede grote wegen dwars door dit alles heen en gedurende 20 kilometer. Dan zijn we redelijk dicht bij het centrum en geeft onze tomtom aan dat het nog 2,5 km tot het gekozen hotel is. We moeten echter een afslag nemen, waarvan Henk twijfelt of we daar met onze kolos wel in kunnen rijden. Daarom stopt hij de Bigfoot om te gaan informeren bij een taxichauffeur of we op de goede weg zijn en of we er met onze auto kunnen komen.
De taxichauffeur spreekt goed Duits. Later horen we van hem dat hij 35 jaar geleden in Duitsland een opleiding heeft gedaan. Hij geeft aan dat we beter anders kunnen rijden om naar het hotel te gaan, maar “Warum Hotel, Sie haben dat Haus mitgenommen. Soll ich Ihnen ein Autocamp zeigen? Das liegt am Wasser.” Dat klinkt wel goed en daar gaan we, achter de taxi aan, dwars door de stad. Het is een heel geslinger maar dan zien we de zee weer en komen we op een bewaakte parkeerplaats voor campers. Ümit, de taxichauffeur, vindt dat het een goed idee van hem was omdat we zo de hotelkosten uitsparen en heeft bedacht dat we voor dat geld wel een taxi kunnen nemen: zijn taxi, wel te verstaan. Hij biedt aan om ons de volgende dag de stad en al zijn bezienswaardigheden te laten zien. Nee, voor zijn service van vandaag hoeven we nog niet te betalen, dat wordt morgen dan wel verrekend, geeft hij aan. We gaan op zijn aanbod in.
En daar staan we dan, midden in Istanbul, met uitzicht op zee in ons eigen huisje op wielen. Als ik de andere kant op kijk, dan zie ik de Sultanahmet Camii, de beroemde blauwe Moskee. Morgen hebben we een gids en vanmiddag gaan we zelf op pad; als we de straat oversteken lopen we zo tegen het oude centrum aan. Eerst maar eens koffie drinken. Ik pak de fluitketel uit het kastje en steek het gas aan…


Maandag, 21 november

Hamam

We hadden bedacht dat we eens wilden meemaken hoe het er aan toe gaat in een Turks badhuis. Ik wilde graag naar een badhuis waar Henk en ik samen naar binnen kunnen, maar we komen uiteindelijk bij een gelegenheid waar mannen en vrouwen strikt gescheiden van elkaar schoon geschrobt worden. Ik word de hoek om gedirigeerd en op de vrouwenafdeling ontvangen door een Turkse dame die geen woord over de grens spreekt. Ze vertelt het een en ander, waar ik natuurlijk niets van begrijp. We lachen naar elkaar. Met handen en voeten word me duidelijk gemaakt waar ik me uit kan kleden en krijg ik een doek aangereikt die ik om kan slaan. Ik trek alles uit, wikkel de doek om mijn lichaam en kom het kleedhokje uit. Een aantal vrouwen kijkt me aan. Ze wijzen naar een deur: daar naar binnen.
Ik loop de aangewezen deur door en kom in een ruimte met verschillende doorgangen. Waar moet ik heen? Weer is er een dame die me wijst: die kant op. Maar ik moet dringend plassen, dus loop ik terug naar de ruimte waar de kleedhokjes zijn en vraag: tuvalet? (Gelukkig heb ik enkele woorden Turks geleerd.) De Turkse dame dirigeert me weer dezelfde deur door en wijst: rechtsaf, daar is het toilet. Daarna loop ik terug naar de linker doorgang, en dan kom ik in een ruimte die ik herken van de plaatjes in ons boek over de hamam in Turkije: er is een marmeren blok midden in de ruime waar een vrouw op ligt die gemasseerd wordt en aan de kanten zijn lage grote wasbakken met stromend water waar vrouwen zitten en kletsen en elkaar de haren wassen. De dame die zich over mij ontfermd heeft, gebaart: ga maar zitten en schep maar wat water uit de wasbak en giet dat over je heen. Ze geeft me een plastic bak en is weer weg.
Ik ga zitten en poets eerst maar eens mijn bril, die door de warmte helemaal beslagen is. De doek heb ik nog steeds om. Ik giet vervolgens wat water over me heen, maar zie tot mijn schrik dat alle dames hun slipje aan hebben. Ik heb dat niet. Ik dacht: ik moet me uitkleden, dus dat heb ik ook gedaan. Ik twijfel over wat ik moet doen, maar besluit dan toch om terug te gaan en mijn slipje op te halen. Als alle lokale vrouwen dat hier doen, dan wil ik geen uitzondering zijn. Ik loop dus met een natte doek om weer de weg terug naar de kleedhokjes, tot verbazing van de dames aldaar. Ik maak wat gebaren en blijkbaar ben ik duidelijk. Ze lachen en knikken en als ik mijn slipje weer aan heb, ga ik terug naar het bad-gedeelte. Daar doe ik nu ook de doek af, zoals iedereen, en begin me te overgieten met het warme water. Dat doe ik zo een minuut of wat, tot ik vind dat ik wel lang genoeg bezig ben geweest. Ik verbaas me over de gemoedelijkheid en het gemak waarmee de vrouwen met elkaar omgaan. Ze vinden het de gewoonste zaak van de wereld om elkaar te wassen en te masseren.
“Je moet wel doorgaan met gieten”, krijg ik via gebaren te horen. Braaf begin ik weer en maak nu ook maar mijn haren nat. Dan krijg ik een seintje dat ik op de marmeren plaat mag komen liggen. De vrouw gebaart waar en hoe ik moet liggen en dan begint ze mijn huid flink te scrubben met een ruwe washand. Het voelt prettig aan, mijn lijf begint te tintelen en ze scrubt er heel wat oude huidcellen af. De oude huidcellen liggen als grauwe rolletjes op mijn armen en benen. Het ziet er niet fris uit, vind ik zelf.
“Good!” roept de Turkse dame trots als ze al die vellen ziet, “spaghetti”.
Ik moet lachen en beaam: “Yes, good”.
Zo scrubt ze alles wat los zit eraf en dan mag ik weer spoelen. Vervolgens krijg ik een wasbeurt met citroenzeep en een heerlijke massage. Mijn haar wordt ook nog gewassen en dan ben ik schoon. Dan mag ik nogmaals spoelen. Ik ben klaar.
Als ik weer ben aangekleed, wijzen de dames daar me op de föhn en krijg ik een flesje water.
“Kom, zitten”, gebaren ze en ik doe braaf wat ze me zeggen. Het is nog te vroeg om naar buiten te gaan omdat ik met Henk heb afgesproken dat we elkaar na anderhalf uur weer buiten zullen treffen. Ik merk dat de vrouwen over me praten. Ze lachen en kijken af en toe maar ik versta er niets van. Dan meen ik te begrijpen dat ze zeggen dat ik een Duitse ben.
“Hollanda”, zeg ik dan. Het klopt, ik had de strekking goed begrepen, merk ik. Ik pak mijn Turkse reisgids en wijs wat dingen aan die we gezien hebben. Maar goed, zonder taal ben je nergens en de dame naast me gebaart dat ze haar bril niet op heeft. Dat schiet niet op, maar zo word het half zes. Als ik mijn jas aanheb, zie ik Henk binnenkomen. De dames schrikken en Henk word direct te verstaan gegeven dat dit verboden terrein is. Samen lopen we naar buiten.
Ik ben weer een hele ervaring rijker. Ik zag er eerlijk gezegd wel tegenop, zo in mijn eentje. Maar het is achteraf wel een heerlijk gevoel. Ook Henk heeft genoten, hoor ik. Volgende week maar weer ergens een badhuis opzoeken.